Portre

TARİHE IŞIK TUTAN ADAM: HALİL İNALCIK

emre.ozcan@cubemedya.com'
Yazar: TR Editör

Tarihçilerin Kutbu olarak adlandırılan Profesör Halil İnalcık, bir asırlık ömründe, tarihe kaynaklı edecek önemli eserlere imza atmış önemli bir isim.

Yazı: MERVE AY

Kırım göçmeni Seyit Osman Nuri Bey ve Ayşe Bahriye Hanım’ın oğlu olan Halil İnalcık, 1916 yılı sonbaharında dünyaya geldi. Kırım göçmeni olmalarından olsa gerek, akademik kariyerinin ilk yıllarından itibaren Kırım tarihi ile ilgili araştırmalar yaptı. Öyle ki hocaların hocası Halil İnalcık, Büyük Ricat’e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı başlıklı teziyle doçentliğe atanırken Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği tezi ile de profesörlük unvanına sahip oldu. Yükseköğrenimini tamamladığı Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesinde 30 yılı aşkın bir süre hizmet verdi. Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümünün kurucusu da olan İnalcık; Columbia, Princeton, Pennsylvania, Harvard gibi saygın üniversitelerde ziyaretçi profesör olarak dersler vermesinin yanı sıra Chicago Üniversitesinde Osmanlı Kürsüsünü kurdu.

Onlarca kitabın ve yüzlerce makalenin müellifi olan İnalcık, ortaya koyduğu bu çalışmalarla tarih literatürüne önemli katkılar da sağladı. Osmanlı’nın hemen hemen tüm dönemleri üzerine araştırmalarda bulundu. Kaynak niteliği taşıyan eserler meydana getirdi. Yanlış ya da eksik bilinen pek çok tarihî konuyu aydınlattı. Dolayısıyla yaptığı analizler ve araştırmalarla tarihe ışık tuttu. Yurt içi ve yurt dışında çeşitli konferanslarda, sempozyumlarda ve kongrelerde bulundu. Amerikalı sosyal bilimci Immanuel Wallerstein’in “Kitapları, sayısız makale ve ansiklopedi maddeleri, sosyal bilimciler için göz kamaştırıcı bir hazine mahiyetindedir.” dediği İnalcık, Türk tarih ve kültürünün tanıtılmasına da katkı sağladı. Bu katkılarından dolayı Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından Yüksek Hizmet Madalya ve Diploması’na layık görüldü. Ayrıca yurt içi ve yurt dışında seçkin kurumlardan çeşitli ödüller ve onur dereceleri aldı. Editörlük yaptığı yayınlar oldu ayrıca birçok bilim dergisinin de yayın kurulunda yer aldı. Tarihçilerin Kutbu olarak bilinen İnalcık, Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim adamı arasında da gösterildi.

Osmanlı tarihinin siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve askerî alanlarını ele aldığı çeşitli yayınları, dünyanın seçkin üniversitelerinde referans kitabı olarak yer aldı. Örneğin; The Ottoman Empire: the Classical Age, 1300-1600, (London: Weidenfeld and Nicolson, 1973) bu eserlerden biridir ve dünyadaki saygın üniversitelerde okutulmaktadır. İngilizcede dört kez basılan eser, altı Balkan diline ve Arapçaya da çevrilmiştir.

Birçok bilim kurumunda üyeliği bulunan İnalcık, aynı zamanda önemli bilim merkezlerinin kurulmasında da rol oynadı. Örneğin; Bilkent Üniversitesinde Halil İnalcık Center for Ottoman Studies’i kurarak araştırmacıların hizmetine sundu. Ayrıca uluslararası bir birlik olan International Association for Social and Economic History of Turkey’i kurarak, bu cemiyet ile Avrupa’nın çeşitli kentlerinde kongreler organize etti.

25 Temmuz’da Ankara’da hayata gözlerini yuman dünyaca ünlü tarihçi, İstanbul’da bulunan Fatih Camii haziresine defnedildi.

KUTU: İnalcık’ın aldığı ödüllerden örnekler

TBMM Ödülü

Turkish Daily News Cumhurbaşkanı Ödülü

Royal Asiatic Society

Macaristan Likayat Nişanı

American Friends Turkey 1987

Prof. Dr. İlber Ortaylı

Türkiye’nin İftihar Edeceği Bir Münevver
Halil İnalcık, bir müessesedir. Bu ülkenin yetiştirdiği ve iftihar edeceği bir münevverdir. Talebeleri de her zaman onun öğrencisi olmaktan gurur duyarlar. Hatta talebesinin talebesi olanlar da bu durumdan iftihar edeceklerdir. Uzun süre Halil İnalcık’ın öğrencisi olmuş bir tarih hocası olarak, onun öğrencisi olmayı imtiyaz olarak görüyorum. Çünkü bizler, Avrupa’da ve Amerika’da birçok profesörün yanında alamayacağımız eğitimi Halil Hoca’dan alma şansına sahip olduk. Artık bize düşen onun için Allah’tan rahmet dilemektir. Ama en önemlisi, yetişen neslin onun gibi olabilmesi için Allah’tan himmet dilememiz de gerekir.

Yazar Hakkında

emre.ozcan@cubemedya.com'

TR Editör

Yorum Ekle