Rota

YEŞİLIRMAK ÜZERİNDE, MEDENİYETİN İZİNDE

emre.ozcan@cubemedya.com'
Yazar: TR Editör

Su, medeniyettir. Bunun en güzel örneklerini Anadolu’da görmek mümkün. Yeşilırmak’ın geçtiği yerler, binlerce yıl bereketli topraklarını besleyen su havzaları, akarsuları ve denizleriyle medeniyetler beşiği sözünü fazlaca hak ediyor.

Yazı: MUSTAFA ÖZKAN               Fotoğraflar: MEHMET HOSTALI

Ve Yeşilırmak… Antik Çağ filozofu Strabon’un eserlerinde adı “İris” olarak geçer. Sivas sınırlarındaki Kösedağ eteklerinden doğar, Karadeniz’e dökülür. O nehir ki Anadolu topraklarında yıllarca bir ağıtı bir öksüzün ağzından alır, başka bir kasabaya bırakır. Hasat zamanı düğünlerin heyecanını taşır, başka bir diyara götürür. Yeşilırmak üzerinde âdeta bir tarihî serüven vardır. Amasya, Yeşilırmak denilince akla gelen ilk şehirdir. Amasya’yı anlatmak için binlerce yıl geriye gitmek doğru olur. Çevresi doğal bir kale gibi dağlarla çevirilidir. Kral mezarlarının dağlarında olması, onların bu güvenlikli bölgede yaşadıklarını gösterir. Amasya, sonraki yıllarda Yeşilırmak’ın bereketlendirdiği bu güvenli ovada, Selçuklulara ve Osmanlılara mahal olur. Günümüzde ise eski medeniyetler döneminden kalma birçok eserin bugüne ulaşması Amasya’yı açık hava müzesine dönüştürmüştür.

ŞEHZADELER ŞEHRİ

Tarih boyu birçok uygarlığın birikimiyle zenginleşen Amasya, uzun yıllar darüşşifasıyla insanlara deva olur. Onlarca önemli tıp insanı burada yetişir. Osmanlı zamanında şehzadelerin eğitim aldığı bir şehir olarak bu büyük devletin geleceğine yön veren padişahların yetiştiği bir şehir unvanını kazanır. Yıldırım Beyazıt, Çelebi Mehmet, İkinci Murat, Fatih Sultan Mehmet, İkinci Beyazıt, Yavuz Sultan Selim ve Sultan İkinci Murat, Amasya’da yetişmiştir. Bu şehzadeler hem bölgesi ile alakadar oldukları hem de devlet meselelerini takip ettikleri için Amasya’da birçok eser inşa edilir. Bugün Amasya’da çok değerli el yazması eserlerle dolu büyük bir kütüphane bulunmaktadır. Beylikler döneminden cumhuriyete kadar onlarca eseri bu nadide yapıda görmek mümkündür. Yeşilırmak, destansı aşklarla da hayat verir. Ferhat ile Şirin’in aşkı bu topraklarda yeşerir. Sevdiğine kavuşmak için Amasya’nın dört bir tarafındaki dağları delen Ferhat’ın sevdası komşu şehirler olan Samsun ve Tokat’tan da duyulur. Öyle ki Yeşilırmak sadece su taşımaz, şiir taşır, destan taşır, medeniyet taşır bu diyarlardan dünyaya…


Yazar Hakkında

emre.ozcan@cubemedya.com'

TR Editör

Yorum Ekle