Doğu’nun Merkezine Seyahat

Doğu, her zaman Batı açısından ilgi çekici olmuştur. Doğu’nun gizemli ve mistik yönü birçok fanteziye konu olmakla beraber 18. yüzyıldan itibaren Batılı arkeolog, dil bilimci, mimar, tüccar, misyoner ve daha birçok meslek grubundan insan Doğu’ya seyahat etmiştir. Güçlü olanın Doğu olduğu zamanlarda Batının ilgisi korku ve hayranlık ile şekillenirken, Doğu’nun düşüşe geçmesiyle birlikte bu duygular yerini merak ve keşfetme isteğine bırakmıştır. 19. yüzyılda Osmanlı’nın Batı ile ilişkilerinin gelişmesi ile birlikte pek çok yazar, ressam ve sanatçı İstanbul’a gelir. İstanbul aynı zamanda pek çok seyyahın Doğu seyahatinde bir başlangıç noktası olmuştur. Seyyahlar merak ettikleri mistik ve gizemli Doğu ile ilk olarak İstanbul limanında karşılaşmıştır. Dünyaca ünlü Danimarkalı masal yazarı Hans Christian Andersen,
Osmanlı İmparatorluğu ziyaretinde ilk olarak gemiden seyrettiği şehri kısaca; “İstanbul, Osmanlıların başkenti, ağaç bakımından çok zengin. Şehirde en çok çınar ve servi ağacı bulunuyor. Çünkü Osmanlılar, çocukları olduğunda çınar, yakınları öldüğünde ise servi ağacı dikiyorlar.” diye özetler. Bu kısa ön bilgilerden sonra konuyla
ilgili keyifli bir sergiden bahsedebiliriz. Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü sergi salonunda düzenlenen, “Doğu’nun Merkezine
Seyahat” sergisi de gezginlerin 18. yüzyılda başlayan Doğu topraklarına yolculuklarının İstanbul merkezli öyküsünü anlatıyor. Ekrem Işın ve Catherine Pinguet eş küratörlüğünde gerçekleşen sergi, kitle turizmi ve seyahat kültürünün 1850 ile 1950 yılları arasındaki değişimine odaklanıyor. Sergide, Osmanlı dönemi fotoğrafları ve efemera alanında dünyanın önde gelen koleksiyoncularından biri olan Pierre de Gigord’un koleksiyonundan derlenen, aralarında fotoğraf, kartpostal, afiş, ilan, broşür, yemek menüleri ve objelerin bulunduğu 160 parça civarında eser izleyiciyle buluşuyor. Gigord’un, özellikle eski İstanbul’a ait kültürel ve kent görsellerini içeren koleksiyonu, meraklılara Osmanlı’nın son dönem ve Türkiye Cumhuriyeti’nin erken dönem manzaralarını sunuyor. Serginin ayrıca Türkçe – İngilizce olarak basılan bir kitabı da bulunuyor. Kitapta Jean-Michel Belorgey, Sophie Bach, Timour Muhidine ve Thierry Zarcone’nun tren yolculukları, gezginlerin kitap tercihleri, turist kimliği ve Avrupalı gezginlerin tarikatlara olan ilgisi üzerine makaleler yer alıyor. 17 Ekim tarihine kadar açık kalacak olan sergi, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde, pazar günleri hariç, hafta içi her gün 10.00-19.00 saatleri arasında gezilebilir.