Tarih

KÖROĞLU VE ROBİN HOOD

Hem Köroğlu’nun hem de Robin Hood’un en önemli ve ortak özelliği insanlık tarihi kadar eski olmaları ve baskıcı otoriteye, haksız kazanç elde eden baronlara ve beylere karşı halkı, kadınları ve masum çocukları korumalarıdır.

Türk dünyasının ortak kahramanı Köroğlu; Azerbaycan ve Türkistan coğrafyasında Goroğlu, Anadolu’da ise Köroğlu olarak bilinir. Türkistan coğrafyasındaki inanışa göre annesi Cembil Hatun ışıktan hamile kalır ve diri diri gömülerek öldürülür. Annesinin mezarında doğduğu ve ölen annesini emerek büyüdüğü için mezarın oğlu anlamına gelen Goroğlu adıyla bilinir. Anadolu’da ise 16. yüzyılda yaşadığı ve Bolu Beyi tarafından babasının gözüne mil çekilip kör edildiği için Köroğlu olarak bilinir. Doğumu ile ilgili inanışa bakılırsa Köroğlu, Oğuz Kağan destanındaki mitolojik sembolleri taşır ve kökeni daha eskilere dayanır. Anadolu’da Köroğlu olarak bilinen ve 16. yüzyılda Ruşen Ali adını taşıyan kahramanla aynı kişidir.

Robin Hood’un ise İngiliz halk hikâyelerinde 10. yüzyılda ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Robin Hood bir rivayete göre de Aslan Yürekli Richard’ın yanında Haçlı Seferleri’ne de katılmış, Kutsal Kitap’ta geçen “Samson”dur.Bir rivayete göre de Fulk FitzwWaryn isimli bir Norman soylusudur ve aşırı vergi koyan İngiliz Kralı John’a (1199- 1216) karşı çıktığı için eşkıya olmuştur. Bir başka rivayete göre de Robin Hood, Haçlı Seferleri nedeniyle İngiltere’de ortaya çıkan otorite boşluğundan yararlanarak halkı vergilere boğan Baronlara karşı savaşan bir çiftçidir. Bu yönüyle Robin Hood hem soylu hem de halktan bir kişi; Köroğlu hem ulvi hem de halktan bir kişi olarak kabul edilir.

Ahmet Kutsi Tecer’in halk hikâyelerinden derlediği, Koçyiğit Köroğlu eserindeki kahraman ile Howard Pyle’in derlediği Robin Hood adlı eserinde geçen kahramanın benzer özellikleri şunlardır:

1. Köroğlu, Bolu Beyi’nin babasının gözlerini kör etmesi ve halka zulüm yapması üzerine onunla mücadele etmeye başlar. Robin Hood da Nottingham Baronunun önce annesini daha sonra babası ve dayısını öldürmesi üzerine onunla mücadele etmeye başlar.

2. Köroğlu, 16. yüzyılda Anadolu’da haksız kazanç elde etmeye çalışan Bolu Beyi’ne karşı, halkın çıkarlarını savunur, Robin Hood da İngiltere’de Nottingham Baronu’na karşı aynı mücadeleyi verir. Her iki kahraman da aynı nedenlerden ötürü eşkıya olmuştur. Fakat Köroğlu da Robin Hood da bütün savaşlarında halkı, masum çocuk ve kadınları korurlar. Bu yönüyle her ikisi de değerleri olan birer soylu eşkıyadır.

3. Köroğlu ve Robin Hood hikâyelerinde lirizmi sağlayan kadınlar vardır. Köroğlu hikâyesinde, saz ustasının kızı ve Köroğlu’nun sevgilisi, Bolu Beyinin kızı Benli Nigar ve Köroğlu’nun oğlu Arslan’ın sevgilisi vardır. Robin Hood’un da Anna isimli bir sevgilisi vardır. Köroğlu, saz ustasının kızına âşıktır, onunla evlenmek ister. Fakat ormanda evli barklı olmanın mümkün olamayacağını düşünür. Robin Hood da Anna’ya âşıktır fakat onu ormanda yaşamaya razı edemeyeceğini düşünür.

4. Her iki hikâyede kahramanların birlikte mücadele verdikleri yoldaşları vardır. Köroğlu’unun en yakın arkadaşı Ayvaz’dır. Bununla birlikte Demircioğlu, Dağdeviren, Yarımese, Tabutagirmez gibi 40 yoldaşı daha vardır. Robin Hood’un en yakın arkadaşı Küçük John’dur. David, Willy ve Sakson gençlerden oluşan yoldaşları vardır.

5. Köroğlu hikâyesinde, yoldaşlar arasında bağlılık ve dayanışma sözü için kılıç, topuz, ok ve yay üstüne yemin edilir. Robin Hood hikâyesinde de aynı savaş aletleri üstüne yemin edip bağlılık sözü verme vardır.

6. Köroğlu’nun savaşları kazanmasını sağlayan atıdır. Bu at sıradan bir hayvan değildir, Burak dölünden bir ‘kır attır’. Robin Hood’un ise her attığını vuran kutsal bir ‘ok’u vardır. Her ikisi de savaşları bunlar sayesinde kazanır.

7. Köroğlu ve arkadaşlarının savaşta düşmanı korkutma ve kendi aralarında haberleşme çalgıları mehterdir. Robin Hood ve arkadaşlarının da haberleşme araçları ve çalgıları geyik boynuzudur.

8. Köroğlu Bolu Beyine karşı savaşmak için Çamlı Bel’de yüksek ve ormanlık bir alanda Robin Hood, Nottingham Baronuna karşı savaşmak için de benzer özelliklere sahip Sherwood Ormanı’nda gizlenir.

9. Köroğlu, Kaman Ata adında ruhani bir kişinin yönlendirmesi ile kendini hak, adalet ve güçsüzleri korumak gibi ulvi değerler için mücadele etmeye adar; Robin Hood’un zor zamanlarında kendisine Rahip Gilles rehberlik ve yardım eder.

10. Bolu Beyi, Köroğlu’ndan arkadaşı Ayvaz’a karşılık kır atı almak için babasını tanımayan Köroğlu’nun oğlu Arslan’ı, gönderir. Bolu Beyi, kır atı getirmesi karşılığında Arslan’a kızı Benli Nigar’la evlenme sözü verir. Robin Hood’a tutuklama emrini bildirip onu tutuklamak için Tenekeci’yi gönderirler. Bunun için çok güçlü bir kahraman olan Tenekeci’ye 80 altın ödül sözü verilir. Her iki anlatıda ana kahramanları tutuklamak için onları tanımayan başka kahramanlar gönderilmesi ve bu iş için değerli ödüller verilmesi benzer özelliklerdir.

11. Köroğlu hikâyeleri konusunu İç ve Dış Oğuz Beyleri arasındaki mücadelelerden alır; Robin Hood hikâyelerinin konusu ise Sakson ve Norman Baronları arasındaki mücadelelerdir.

12. Köroğlu’nda Bolu Beyi öldürülmek yerine herkese ibret olsun diye eşeğe ters bindirilip teşhir edilir; Robin Hood’da haksız mal edinen zalim Baron veya uyanık tüccarlar her olaydan sonra kurdukları tuzaklara kendileri düşürülerek bir ders almaları sağlanır veya onlara doğrudan bir öğüt verilir.

13. Köroğlu, hikâyenin sonunda en yakın arkadaşı Ayvaz’a görevini devreder ve kır atına binerek kaybolur. Robin Hood ise Londra’da Hundington kontluğuna getirilir, Anna ile evlenir. Bu yönüyle Köroğlu, Robin Hood gibi sıradan bir hayat sürmek yerine, daha önce Kaman Ata’dan aldığı öğütle kendini daha ulvi görevlere adadığından kayıplara karışır.

Yazar Hakkında

Halit Karatay

Yorum Ekle